Netspanning te hoog

Steeds meer huishoudens in Nederland hebben zonnepanelen. Door deze toenemende groei in het opwekken van energie komt het steeds vaker voor dat de netspanningen te hoog zijn. Lees hier hoe het ontstaat en wat de meest gestelde vragen zijn over te hoge netspanningen.

Wat is er precies aan de hand?

Als jouw zonnepanelen energie aan het elektriciteitsnet leveren, zorgt de omvormer voor een hogere spanning dan de spanning die al op het net aanwezig is. Dit is nodig om de stroom daadwerkelijk het net op te sturen. Met de toename van duurzame energiebronnen, zoals windmolens en zonnepanelen, zijn er steeds meer bronnen die energie aan het net leveren. Dit zorgt voor drukte op het elektriciteitsnet en dus een hogere spanning op het elektriciteitsnet stijgt. Waarom is de hoge netspanning dan precies een probleem?

De spanning van het Nederlandse elektriciteitsnet is standaard 230 Volt met een marge van ongeveer 10%; de spanning is dus minimaal 207 Volt en maximaal 253 Volt. Een omvormer moet voldoen aan de Nederlandse Netcode elektriciteit. Deze schrijft voor dat de omvormer moet uitschakelen als de spanning hoger is dan die 253 Volt en dit is dus het punt waar de problemen ontstaan. Met de drukte op het net en het overschot aan wind- en zonne-energie stijgt de spanning op het soms boven die 253 Volt en komen sommige zonnepanelensystemen stil te liggen. Als je omvormer overdag uit zichzelf uitschakelt en opnieuw opstart, dan is de kans groot dat je omvormer de opgewekte energie niet aan het net kwijt kan en dat er sprake is van een te hoge netspanning. In onderstaand voorbeeld zie je hoe dat in elkaar zit:

Voorbeeld

De spanning vanuit het elektriciteitsnet is 249 Volt, gemeten bij binnenkomst in de woning. Zoals gezegd kan de omvormer alleen energie terugleveren als de spanning hoger is dan op het elektriciteitsnet. In dit geval moet de spanning op de omvormer dus minimaal 250 Volt zijn.
Daarnaast vindt er ook altijd een beetje spanningsverlies plaats op kabeltraject van de meterkast naar de omvormer, namelijk circa 1% bij vol vermogen. Dat spanningsverlies moet ook nog gecompenseerd worden: 1% * 250 Volt = 2,5 Volt, afgerond 3 Volt. De omvormer moet op dat moment 253 Volt hanteren om de opgewekte stroom kwijt te kunnen, aangenomen dat de omvormer op bijna vol vermogen draait.
De kans is groot dat de omvormer uitschakelt, omdat de spanning rond de 253 Volt ligt. De omvormer probeert later weer op te starten. Dit herhaalt zich net zo lang totdat de spanning weer gedaald is.

De 10 meest gestelde vragen over te hoge netspanning

1. Wie is er verantwoordelijk voor de (te hoge) spanning in mijn wijk?

De netbeheerder is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de stroomlevering en -afname in de wijk. Zij zijn dus ook verantwoordelijk voor een netspanning die binnen de grenzen valt die de Nederlandse Netcode voorschrijft en dat deze spanning dus niet boven die 253V uitkomt.

https://service.zonneplan.nl/Netspanning-info-3f88189cdf6d464b83042868d8fe12f5?pvs=25

2. Hoe vaak komt hoge netspanning voor?

Exacte cijfers ontbreken, maar er is door Netbeheer Nederland in 2022 een schatting gedaan dat zo’n 5% van de consumenten met zonnepanelen weleens last heeft van te hoge spanningen. Bij deze consumenten vallen de zonnepanelen gemiddeld 11 uur per jaar uit. Het probleem zal wel steeds meer toenemen, want er wordt steeds meer gebruik gemaakt van terugleverende energiebronnen zoals zonnepanelen en windmolens.

3. Hoe gaat Zonneplan om met deze problematiek?

Het is de omvormer die de hoge netspanning signaleert en vervolgens uitschakelt. Het is dus niet raar dat veel mensen in eerste instantie denken dat er een probleem is met het zonnepanelensysteem. Toch ligt de verantwoordelijkheid van de juiste netspanning bij jouw netbeheerder. Daarom zetten wij ons maximaal in om jou te helpen en jouw melding richting de netbeheerder goed te onderbouwen. Wij stellen een netspanningsrapporten op bij te hoge spanningen met hierin de volledige technische onderbouwing waarom jouw zonnepanelensysteem voldoet aan alle eisen samen met de metingen van de netspanning bij jouw thuis. Heb jij een Zonneplan ONE of ONE Optimized? Dan registreert onze Live Monitoring eventuele problemen met jouw omvormer. Je ontvangt van ons automatisch het spanningsrapport wanneer jouw omvormer 3 keer binnen een week is uitgevallen. Heb je wel zonnepanelen via Zonneplan, maar een andere omvormer en merk je dat jouw omvormer last heeft van te hoge netspanning? Neem dan telefonisch contact met ons op en we sturen je per mail een netspanningsrapport naar jou op.

4. Wat kan ik met een netspanningsrapport?

In een netspanningsrapport worden de specificaties van een zonnepaneleninstallatie gerapporteerd met daarbij de maximale spanning op het kabeltraject. Daarnaast worden de momenten waarop de omvormer een spanning gemeten heeft van 250 Volt of hoger toegevoegd. Neem contact op met jouw netbeheer om de hoge netspanning te melden. Met het rapport kun je bij de netbeheerder aantonen dat te hoge spanningen een probleem zijn in jouw wijk.

💡

Goed om te weten: De Zonneplan Connect in de Zonneplan ONE en ONE Optimized omvormer voert 1 meting per 5 minuten uit. De waarde wordt gemeten op basis van een flitsmeting. Hierbij worden alleen de waarden van die ene seconde gemeten. Zo kan het voorkomen dat hier alleen waarden van circa 250 Volt gemeten worden. De echte pieken van meer dan 253 Volt zijn van korte duur. De omvormer moet namelijk binnen 3 seconden automatisch uitschakelen.

Voorbeeld van een rapportage van te hoge netspanningen:

5. Wat kan de netbeheerder doen aan hoge netspanning?

De netbeheerder is wettelijk verplicht om verzoeken tot aanpassingen te realiseren. Je helpt de netbeheerder door het te hoge netspanningsrapport door te sturen. Bij spanningsproblemen moet de netbeheerder deze onderzoeken en binnen een redelijke termijn oplossen. Wat een redelijke termijn is hangt af van welke werkzaamheden uitgevoerd moeten worden. De netbeheerder zal zelf metingen moeten doen van de spanning in de wijk. Vervolgens kan het probleem op de volgende 3 manieren opgelost worden:

De netbeheerder kan een automatisch regelende transformator inzetten, deze past de spanning (trapstand) dynamisch aan, aan de hand van de aangeboden duurzame energie.
De netbeheerder zet de bestaande transformator een trapstand (5 Volt) omlaag. Dit is niet altijd een optie, omdat de spanning aan het eind van de leiding nog wel hoog genoeg moet zijn.
De netbeheerder kan het net verzwaren door een dikkere kabel te leggen. Dit zorgt dat de teruglevering van energie makkelijker gaat.

💡

De netbeheerder beweert soms dat piekspanning geen probleem is, omdat de metingen, die eens per 5 minuten worden gedaan, in het piekspanningsrapport niet boven de 250 Volt komen. De hoge spanningen worden niet altijd gerapporteerd, omdat de omvormer direct uit veiligheid uitschakelt zodra de spanning langer dan 10 minuten 250 Volt is of als de spanning hoger dan 253 Volt is.

6. Waarom zet Zonneplan de limiet van de omvormer niet gewoon omhoog?

Technisch gezien zou dit kunnen maar er zijn twee belangrijke redenen om dit niet te doen:

Onze omvormers zouden dan niet voldoen aan de Nederlandse Netcode. Daarmee zouden we dus strafbaar zijn.
Als de maximale spanning omhoog wordt gezet dan zal de omvormer de spanning in de wijk nog verder opdrijven. Als iedereen dit doet, dan ontstaat er een gevaarlijke spanning. Dit zorgt er onder andere voor dat andere huishoudelijke apparaten kapot gaan.

7. Waarom is de omvormer het enige apparaat in huis met problemen?

Alle andere apparaten in huis doen het vaak gewoon. Deze meten überhaupt de netspanning niet, laat staan dat ze verplicht moeten uitschakelen bij een te hoge spanning. Hoge netspanning kan wel zorgen dat apparaten in huis sneller kapot gaan.

8. Kan Zonneplan de omvormer niet op een andere fase aansluiten?

Woningen kunnen verschillende aansluitingen hebben. Zo zijn er woningen met een 1-fase aansluiting, maar ook woningen met een 3-fase aansluiting. Heeft jouw woning een 1-fase aansluiting, dan is het helaas niet mogelijk om de omvormer op een andere fase aan te sluiten. Heeft jouw woning een 3-fase aansluiting, dan zou het wel mogelijk zijn om de omvormer op een andere fase aan te sluiten. Let op: dit is alleen mogelijk wanneer de omvormer ook daadwerkelijk door Zonneplan is geïnstalleerd.

Denk jij dat dit bij jou kan helpen om te hoge netspanning te voorkomen? Neem dan contact met ons op, zodat wij samen met jou kunnen kijken of dit ook daadwerkelijk het geval is.

1-fase omvormer:

Bij de installatie van een 1-fase omvormer in een woning met een 3-fase aansluiting wordt de spanning op de verschillende fases gemeten. De omvormer wordt op de fase aangesloten met de laagste spanning, hierdoor is de kans op te hoge spanningen het kleinst. Let op: het kan zo zijn dat de spanning anders is op verschillende momenten van de dag, bijvoorbeeld door gebruik van apparatuur.

3-fase omvormer:

Bij de installatie van een 3-fase omvormer wordt de spanning gelijkmatig verdeeld over de fasen. Hierbij kan het voorkomen dat 1 van de 3 fasen een te hoge netspanning geeft en de andere 2 fasen niet. De omvormer schakelt zichzelf dan alsnog uit, omdat er een te hoge netspanning gemeten is.

9. Waarom blijft Zonneplan zonnepanelen verkopen, terwijl dit probleem bekend is?

Zoals eerder benoemd heeft slechts 5% van de zonnepanelensystemen van consumenten last van dit probleem. De omvormer valt bij hen gemiddeld nog geen halve dag per jaar uit. De overige 364 dagen per jaar wekt het systeem volop groene stroom op. Daarnaast zijn de netbeheerders bezig met de grootste verbouwing ooit aan het elektriciteitsnet. Het net wordt op allerlei plekken in het land verzwaard zodat er meer stroom vervoerd kan worden. Gezien het overgrote deel van de consumenten die zonnepanelen hebben geen last heeft van te hoge netspanning, is dit voor Zonneplan geen reden om te stoppen met het verkopen van zonnepanelen.

10. Waarom heeft de ene omvormer wel last van een te hoge netspanning en de andere omvormer niet?

Bij een te hoge netspanning kan het voorkomen dat jouw omvormer zichzelf wel uitschakelt maar die van je buurman niet. Dit heeft meerdere factoren:

Kabellengte en kabeldikte: De lengte en dikte van de kabel van de omvormer naar de meterkast kan het uitvallen van de omvormer beïnvloeden. Hoe langer en hoe dunner de kabel, hoe groter de kans op hogere netspanning.
Vermogen van de zonnepanelen: Bij een zonnepanelensysteem met een hoog vermogen, is de kans groter dat de omvormer uitvalt dan bij een zonnepanelensysteem met minder vermogen. Het systeem met het hogere vermogen wil meer stroom naar het net toe sturen. Dit drijft de spanning op.
Soort omvormer (1 fase of 3 fasen): Een 3-fasen omvormer meet voortdurend de spanning op alle drie de fasen. Als één fase te hoog is, schakelt de omvormer zichzelf volledig uit. Een 1-fase omvormer controleert daarentegen slechts één fase. Dit betekent dat hij mogelijk op een goede fase zonder hoge netspanning aangesloten is. Bovendien kun je hem bij spanningsproblemen aansluiten op de fase met de laagste spanning.